İş kazası, bir işçinin çalışırken meydana gelen bir olay sonucu yaralanması, hasta olması veya ölmesi durumunu ifade eder. İş kazaları, iş yerlerinde çalışanların fiziksel sağlığına zarar veren olayları içerir ve genellikle iş sağlığı ve güvenliği kurallarının ihlali, dikkatsizlik veya işyeri koşullarının tehlikeli olması sonucu ortaya çıkar.
İş Kazası Nasıl Bildirilir?
İş kazası bildirimi yazılı şekilde veya elektronik ortamda yapılabilir. Elektronik ortamda yapılacak bildirimler yalnızca 4A sigortalılar yani iş sözleşmesi kapsamında bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalılar açısından mümkündür. Elektronik ortamda bildirimler e-Devlet sistemi üzerinden gerçekleştirilebilir. Bunun için Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından verilen kullanıcı kodu ve e-bildirge şifresi ile sisteme girilir. Sistem üzerinden form gönderilerek süreç tamamlanmış olur.
Yazılı bildirim için ise iş kazası bildirim formunun çıktısı alınarak eksiksiz doldurulur. Form elden veya posta aracılığıyla kuruma gönderilir.
İş Kazası Nereye Bildirilir?
İş kazası halinde durum öncelikle en kısa sürede kolluk kuvvetlerine haber verilmelidir. Sonrasında SGK’ya iş kazası bildirimi yapılmalıdır. Bildirim konusunda sorumluluk işverene aittir. Kendi nam ve hesabına çalışan kişiler ise bildirimi kendileri yapacaklardır.
Bildirim yapma sorumluluğu konusunda özel durumlar da söz konusu olabilir. Örneğin şantiye şefleri inşaat sahasında gerçekleşen iş kazalarını derhal bildirmekle yükümlüdür. Alt işveren ilişkisinin söz konusu olduğu durumlarda bildirim sorumluluğu alt işverende olmakla birlikte asıl işveren de müteselsil sorumlu olur. Ayrıca sağlık hizmeti sunan kişilerin iş kazası geçirmiş bir kişiyi tedavi altına almaları halinde bu durumu kolluk kuvvetlerine bildirmeleri gerekir.
İş kazası bildirimi kazaya uğrayan sigortalı çalışanın SGK kapsamındaki haklarından faydalanabilmesi açısından önemlidir. İş kazası sonucu vefat durumundan mirasçıların SGK haklarından faydalanabilmesi için yine iş kazası bildirimi yapılmış olması aranır. SGK dışındaki diğer mercilere yapılan bildirimler sosyal haklardan faydalanma noktasında geçerli kabul edilmez.
Çalışanlar iş kazası durumunda SGK kapsamındaki hakları dışında ek haklardan yararlanmak için Sorumluluk ve Ferdi Kaza Sigortası yaptırabilir. Böylece kaza sonrası tedavi masraflarının karşılanmasının yanı sıra maluliyet teminatı gibi ek korumalardan faydalanabilirler.
İş Kazası Bildirim Süresi
İş kazaları meydana geldiği tarihten itibaren 3 iş günü içerisinde bildirilmelidir. 3 günlük sürenin hesaplanması kazanın gerçekleştiği günün ertesi günü itibarıyla başlar. Örneğin salı günü gerçekleşen bir iş kazası söz konusuysa bununla ilgili bildirimin en geç cuma gece yarısına kadar yapılması gerekir.
Burada önemli olan 3 günlük sürenin “iş günü” olmasıdır. Buna göre pazar günleri ve resmi tatiller 3 günlük süre hesap edilirken dikkate alınmaz. Ayrıca İş Kanunu anlamında işçiler bakımından iş günü olarak kabul edilen cumartesi günleri resmi işlemlerde iş günü olarak kabul edilmez. İş kazası bildirimi de resmi bir işlem olduğundan bu hesaplamada cumartesi günleri hesaba katılmaz. Buna göre örneğin perşembe günü gerçekleşmiş bir iş kazası hakkındaki bildirim en geç salı gecesine kadar yapılmalıdır.